Saskia van den Brand (34) krijgt het benauwd van zo-hoort-het-hokjes. “De ruimte om mezelf te kunnen zijn, is nodig om mijn creativiteit te laten stromen”, vertelt de bevlogen schrijfster van kinderboeken voor alle leeftijden. Daarom brak ze los uit haar pogingen om zich te voegen naar gangbare normen en koos een eigenzinnig pad. “Het verlangen om mijn zielsmissie te leven is groter dan mijn onzekerheid.”
Bij vlagen vlamt de onzekerheid nog bij Saskia op. Dat gebeurt vooral als oude pijn van vroeger wordt getriggerd door situaties waarin ze te weinig zichzelf kan zijn. Dan wordt het gevoel van dom zijn wakker en klinken er stemmetjes in haar hoofd die geneigd zijn om zich tóch iets aan te trekken van het oordeel van anderen. En oordelen zijn er bijna altijd. “Ik kan wel een Eiffeltoren bouwen van niet-helpende opmerkingen die mensen maken’’, vertelt ze tijdens onze ontmoeting. Gelukkig lukt het haar steeds beter om daar bovenuit te stijgen en de zon te volgen. Xavier Rudd zingt het diezelfde avond nog voor haar: ‘Follow the sun’. De volgende dag stuurt ze me al vroeg een filmpje van deze song, gemaakt tijdens het concert waar ze was. “Hiermee begint je dag vrolijk”, schrijft ze erbij.
Anders kijken
Saskia weet wat zij zelf nodig heeft en wil dat – o.a. via haar boeken – ook graag aan andere mensen geven: verwondering en positiviteit. Vol enthousiasme vertelt ze: “Daarom is het laten stromen van onze creativiteit zo belangrijk. Dát is de weg die ons naar de nieuwe wereld kan brengen, een wereld waarin we problemen kunnen overwinnen door anders te kijken. Het grootste probleem is dat we anders kijken verleerd zijn. Soms geef ik creatieve schrijflessen op basisscholen en dan merk ik dat zelfs bij kinderen de verbeelding vaak van ver moet komen. Zó gewend zijn ze al aan kaders en doen wat er van hen verwacht wordt. Maar als we ons allemaal conformeren aan hetzelfde, hoe blijven we dan leren en nieuwe dingen ontdekken? Daarom vind ik het zorgelijk dat in onze maatschappij het systeemdenken de overhand heeft.”
“Onze creativiteit heeft vrije ruimte nodig”, ervaart de schrijfster zelf. “Het begint met ruimte om de mens te kunnen zijn die je bent. Zelf liep ik al jong tegen de kaders van het bestaan aan in de omgeving waar ik opgroeide. In Brabant dromen de meeste mensen niet zo groot en hoe goed de bedoelingen van mijn ouders ook waren, binnen ons gezin kon ik nooit echt mezelf zijn. Thuis en op school probeerde ik me te voegen naar de regels. Alleen op mijn kamer uitte ik mezelf door fantasieverhalen te vertellen aan mijn knuffels. Later schreef dagboeken en schriftjes vol verhalen, terwijl ik op school moeite had met de technische kant van taal. Al die taalregels maakten me onzeker en door de druk van testen en toetsen ontwikkelde ik faalangst. Het bijzondere was dat ik in mijn eigen schrijven – thuis op mijn kamer – juist plezier had. Dan zag ik vooral de egel in het woord regel en die maakte het leuk om verhalen te laten ontstaan.”
Volg de egels
In het volwassen leven wijzen anderen haar nog regelmatig op regels. Toch besloot Saskia zes jaar geleden dat ze liever de egels volgt. Die brengen haar verder, omdat ze symbool staan voor anders kijken en een vrije stroom creativiteit die alles mogelijk maakt. Sindsdien heeft ze al drie boeken in de wereld gezet. Het eerste boek gaat over het avontuurlijke van lezen en schrijven en het tweede geeft de geschiedenis door met verhalen over Roosendaalse kinderen in oorlogstijd. Haar derde boek – Red de elementen – is net verschenen. Deze bundel met verhalen laat zien dat de natuur geen economisch model is, maar een levende wereld vol schoonheid om je over te verwonderen. Het is een boek waarmee Saskia zaadjes van hoop wil planten, die kunnen uitgroeien tot koestering van de natuur waarin we leven.
De ondernemende schrijfster geeft haar boeken bewust in eigen beheer uit. “Dan kan ik het dichtst bij de pure stem blijven die in al mijn verhalen doorklinkt. Het zijn avonturen die moeiteloos ontstaan, door elke dag een paar uurtjes te schrijven. Altijd met pen op papier, dat helpt om – zonder na te denken – de creatieve stroom te volgen. Later zet ik deze schrijfsels in de computer en schaaf ik wel een beetje, maar nooit te veel. Redacteuren schakel ik voornamelijk in om taalfouten eruit te halen, ook al komen ze het liefst met allerlei inhoudelijke kanttekeningen en suggesties. Daar heb ik weinig behoefte aan, want ik doe vrijwel geen concessies aan de verhalen die zijn ontstaan. Waarom zou ik schrijven zoals anderen vinden dat het hoort? Alle verhalen hebben bestaansrecht, of ze nou door één, door honderd of een miljoen mensen worden gelezen.”
Groot verlangen
“Natuurlijk hoop ik dat mijn boeken hun weg vinden naar zoveel mogelijk mensen, omdat ze een andere blik op de wereld laten zien”, geeft Saskia aan. “En vooral omdat ik hoop veel meer creativiteit aan te wakkeren bij kinderen en volwassenen. We hebben het zo hard nodig. Daarom geef ik ook creatieve schrijflessen op scholen en deel ik tips en interviews over belangrijke thema’s. In mijn verhalen hou ik van avonturen buiten de lijntjes en dat laat ik ook zien door mijn eigenzinnige schrijverspad. Publiceren bij uitgevers is heus niet de enige weg, er is nog veel meer mogelijk. Ik zet mijn creativiteit voor alles in: willen boekwinkels geen zaken met mij doen? Dan zoek ik een speeltuin, theater of festival waar ik kan voorlezen. Nog veel leuker ook.”
Toch valt het pionieren haar niet altijd mee. “Je eigen weg volgen gaat met vallen en opstaan. En het is hard werken. Het schrijven zelf kost me weinig moeite. Dat beschouw ik ook niet als werk, want het maken geeft me juist veel plezier en energie. Het zijn de dingen er omheen die het intensief maken, ook omdat ik mijn geld nog grotendeels verdien met een baan in loondienst. Als preventiemedewerker bij de GGD begeleid ik scholen bij leefstijlprogramma’s. Dat werk sluit aan bij mijn studie Sport & Gezondheid, maar het is niet waar mijn hart naar uit gaat. Omdat het verlangen mijn verhalen in de wereld te brengen zo groot is, lukt het me om dat allemaal naast mijn baan te doen. En het helpt ook dat ik alleen woon en niet verslaafd ben aan telefoon en Netflix”, lacht ze.
Op weg naar meesterschap
Saskia heeft haar prioriteiten helder en combineert dat met discipline, doorzettingsvermogen en vertrouwen. “Ik geloof dat mijn moed beloond gaat worden en dat er een omslagpunt komt waarop ik kan minderen of zelfs stoppen met mijn baan in loondienst. Zodat er nog meer ruimte vrijkomt om mijn creativiteit in te zetten en te delen met de wereld. Mijn wens is om een boekenkast vol te schrijven over thema’s die ik belangrijk vind. We hebben verhalen nodig om te leren leven én om met elkaar een nieuwe wereld vorm te geven. Daarom deel ik sinds een poosje ook korte filmpjes en wil ik graag vaker vertellen op een podium. Maar alles op zijn tijd, elke stap die ik zet hoort bij een ontwikkelproces op weg naar meesterschap.”
“Die tijd en ruimte voor ontwikkeling hebben we allemaal nodig. Iedereen heeft talenten en die kunnen alleen tot bloei komen als we ermee aan de slag gaan. Maar dan wel met eigenheid en creativiteit, zonder te conformeren aan al die zo-hoort-het-hokjes. Anders krijgen we alleen maar meer van hetzelfde en gaat er veel talent verloren voor de wereld. Ik realiseer me dat mijn manier van kijken verbeeldingskracht vraagt en precies daar schort het steeds meer aan in de samenleving. Soms is dat frustrerend, al geeft me dat ook moed om door te gaan. Omdat het zo nodig is. Daarom zoek in aansluiting bij mensen die het ook zien, die potentie van een nieuwe wereld. Dat maakt me een veel blijer mens, net als het schrijven zelf. Daar plezier in houden is het allerbelangrijkste.”
Creativiteit doorgeven
Het in de wereld brengen van haar schrijfavonturen beschouwt Saskia als een reis. “Dat mijn pad misschien wat langer is dan de gangbare weg, dat accepteer ik. Net als de obstakels en uitdagingen die ik tegenkom. Hoe vreemd de route soms ook lijkt en hoe lastig de hobbels ook kunnen zijn, ik twijfel nooit aan de wegen die ik ga. Onderweg zijn is waar het om gaat en wie mee wil reizen, reist mee, achter de zon aan. Intussen blijf ik bij mezelf en zoek ik regelmatig de stilte op. Die stilte heb ik nodig om mijn eigen stem te horen en te vertalen in verhalen. Maar als ik uit die cocon kom met een boek, dan heb ik ook mensen om me heen nodig die in mij geloven en me stimuleren in wat ik doe. Want het blijft spannend om iets van mezelf in de wereld te zetten.”
Vroeger vormden alleen haar knuffels het publiek, later was het oma die met hart en ziel luisterde en inmiddels groeit de groep lezers en volgers die zich graag laten inspireren door de creativiteit van Saskia. “De sterke band met mijn oma voel ik nog steeds. Zij stierf toen ze 98 was en heeft gelukkig mijn eerste boek nog meegemaakt. Dankzij haar ontdekte ik hoe familie voelt, want in ons eigen gezin was ik nooit echt thuis. De mensen bij wie ik me wel thuis voel en waar ik helemaal mezelf mag zijn, beschouw ik ook als een soort familie. En alles heeft een reden. Die lastige jeugd en schooltijd zijn misschien juist de kracht achter mijn creativiteit. Als ik verhalen vanuit mijn bron laat stromen, voel ik me altijd beter. En door die energie te volgen, kan ik de creativiteit ook doorgeven aan anderen en zo een verschil maken in de wereld.”
Klik hier als je nieuwsgierig bent naar Saskia’s boeken.
Fotografie: NOESJ moments