“Als einzelgänger leef ik bewust alleen”, zegt Evert Hettema (56), die na zijn tweede scheiding klaar was met liefdesrelaties. Hoe goed hij het ook heeft met zichzelf, in een periode van verlies ging hij toch weer voor de bijl. Al was het kortstondig dit keer. “Het was fijn om samen te zijn, maar ook verstorend voor hoe ik wil leven. Ik heb mijn eigen pad te gaan.”
Na twee keer aanbellen en wachten kijk ik door het raam van zijn stadswoning. Met een kaarsrechte rug zit Evert in kleermakerszit op de bank. Gesloten ogen en handpalmen in de namasté-mudra voor zijn hart. Als ik zachtjes op het raam klop, kijkt hij op en springt soepel van de tweezitter. Mediteren hoort bij zijn dagelijkse routine en even later, bij een kopje koffie, vertelt Evert hoe hij als kleine jongen al van nature mediteerde in de kerk. “Ik kom uit een gereformeerd gezin en we gingen elke zondag naar de dienst. Bij de preek dwaalde ik af naar mijn eigen wereld. Op de kerkbank zwaaide ik mijn beentjes ritmisch heen en weer – mijn voeten konden nog niet bij de grond – terwijl ik omhoog staarde naar de fascinerende lichtinval door de glas-in-loodramen. Zo bracht ik mezelf in een staat waarvan ik nu weet dat het meditatief heet.”
Man met een missie
In Friesland is Evert bekend als bogameester – boga is een door hem bedachte trainingsvorm die boksen en yoga combineert – en hij wordt wel de Iceman van het noorden genoemd. Dat laatste komt omdat Evert in 2014 aansluiting vond bij zijn inmiddels goede vriend Wim Hof. Sindsdien geeft hij naast zijn bogalessen ook de Wim Hof Methode door aan anderen, via workshops waarin ademhaling, koudetraining en mindset centraal staan. De missie is daarbij belangrijker dan de man. “Dat ik als iceman en bogameester aandacht trek, helpt om anderen te inspireren met mijn leefstijl. Maar ik ben me bewust van mijn ego en dat het daar niet om gaat. Ik heb mijn eigen koers te varen, te leven zoals ik vanuit mijn hart wil leven. Als ik daarbij anderen een ervaring kan meegeven die hen dichter bij hun eigen wijsheid en kracht brengt, dan is mijn missie geslaagd.”
“Het mooie is dat alles wat we nodig hebben al aanwezig is in onszelf. Bij iedereen. Dat is wat ik overdraag in mijn lessen. De adem is daarbij een belangrijke sleutel. Eentje die je altijd bij je hebt en waarmee je zowel rust als actie kunt creëren. Het was voor mij revolutionair om de betekenis van ademen te ontdekken, om te laten doordringen hoe evolutionair ademen is. Alles is verbonden met de adem, het is onze levensstroom. De wijsheid over ademtechnieken is eeuwenoud en Wim Hof is één van de mensen die deze kennis naar onze tijd heeft gebracht. Hij heeft daarmee een deur geopend naar een pad van inzichten dat mijn leven verrijkt. Als autodidact wijd ik me trouw aan zelfstudie en beoefening: lezen, trainen, uitwisselen met anderen en vooral zelf ervaren in dagelijkse rituelen. Voelen wat er vanbinnen aanwezig is. Want dáár is alles te vinden wat ik nodig heb.”
Delen met mezelf
Hoe belangrijk voelen en innerlijk doorleven is, ontdekte Evert na zijn tweede scheiding, inmiddels bijna tien jaar geleden. “Die hakte er enorm in. Mijn hart was verbrijzeld en ik vond het een beschamende vertoning dat er voor de tweede keer een gezin op de klippen liep. Ik wist niet hoe ik verder moest, trok mezelf terug en dook helemaal in het verdriet, de schaamte en al het andere dat bovenkwam. Maandenlang keek ik foto’s, schreef ik dagboeken vol en had ik huilbuien. Alles wat er diep in mij leefde, deelde ik met mezelf. Tot ik na een half jaar wist: nu is het klaar. Ik hing een bokszak op, deed intensief yoga naast het boksen en ontdekte hoeveel rust en energie die combinatie me bracht. Zo is boga geboren. Het bleek een opening naar een nieuwe manier van leven waarmee ik sinds 2015 ook in mijn onderhoud kan voorzien.”
“Grappig is dat ik vroeger sportleraar wilde worden. Maar na de middelbare school had ik geen geduld om nog een opleiding te volgen. Ik had de vrouwen ontdekt, wilde de wereld verkennen en ging bij de mariniers. Een vormende periode waarin ik een dijk van een conditie en discipline opbouwde. Bovendien deed ik daar mijn eerste ervaringen op met uitdagende trainingen in de natuur, waarbij ik leerde omgaan met ontberingen als kou. Kameraadschap bleek essentieel. De fysieke en mentale belasting was groot, dus je had elkaar nodig, zeker bij risicovolle beproevingen. Na mijn jaren bij de mariniers bleef ik grenzen verleggen. Vooral in de sport had ik prestatiedrang. Totdat ik in 2008 het boek Chi Running in handen kreeg. Dat was een cruciaal kantelpunt op weg naar een bewuste manier van bewegen. Ik ging van harde naar zachte kracht.”
Dichter bij de ziel
De einzelgänger in Evert kwam vanaf dat moment sterker naar voren. “Om patronen te doorbreken, ging ik meer mijn eigen weg. Vanuit zelfliefde maakte ik andere keuzes. Dagelijkse rituelen werden belangrijk voor me, zelfs in de lunchpauzes van mijn werk deed ik oefeningen in het park. Ook ging ik op blote voeten lopen, om in contact met de aarde en dichter bij mijn ziel te zijn. Om volop ruimte en aandacht te geven aan wat ik te doen heb, wilde ik na mijn tweede scheiding geen nieuwe relatie meer. Ik merkte dat alleen leven beter past bij wie ik ben. Met een partner krijg je er van alles bij: van andere behoeften en keuzes tot het netwerk om iemand heen. Als ik alleen leef, kan ik me makkelijker terugtrekken en in mijn eigen energie zijn. Dan voel ik: ik hoef niets meer, want alles is er al. Ik ben tevreden met wat er is in mijn leven; met wat ik heb te geven en met wat ik krijg. Ik heb geleerd alles te aanvaarden wat er op mijn pad komt.”
“Het aanvaarden van de mooie dingen in het leven gaat meestal moeiteloos. Het komt erop aan als het moeilijk wordt. Dat het leven stevige linkse en rechtse hoeken kan uitdelen, heb ik meermalen ervaren. Zoals toen de moeder van mijn twee oudste kinderen verongelukte. Wij waren toen al een poos uit elkaar. Zij had een vriend, ik weer een jong gezin met mijn tweede vrouw. Onze dreumes en baby vroegen nog alle aandacht toen mijn oudsten – toen beide pubers – opeens hun moeder kwijtraakten. Een turbulente periode, die mijn persoonlijke weg naar binnen versterkt heeft. Zeker toen er een scheiding volgde. Dat mijn gezinsleven een andere vorm heeft gekregen, is goed zoals het is. De onderlinge contacten zijn warm, we zorgen voor elkaar. Mijn tweede vrouw en ik staan verschillend in het leven, denken soms anders over wat we onze kinderen willen meegeven, maar uiteindelijk staat de liefde overeind. Die brengt altijd weer verbinding.”
Nabijheid ervaren
“Dat ik de liefde een poosje terug toch weer tastbaar wilde maken in een relatie met een vrouw, kwam – achteraf bekeken – voort uit angst. Ondanks de vrede die ik in mijn hart heb gevonden, zorgden het verlies van een dierbare vriend en korte tijd later mijn ouders voor opschudding in mezelf. Dat de overgang naar de dood zó dichtbij is, voelde ik die periode heel sterk. Ik wilde niet alleen zijn toen, had behoefte om nabijheid te ervaren, om een intieme relatie aan te gaan. Het was fijn om dat opnieuw te beleven, maar ook goed om daarna mijn eigen weg weer te gaan. Zodat ik mijn missie kan uitdragen. Dat doe ik graag op een liefdevolle manier; ik ben geen activist. Discussies ga ik niet meer aan, ik hoef anderen niet te overtuigen. Als er in gezelschap toch verhitte gesprekken ontstaan over politiek, corona of waar mensen zich ook druk over maken, dan ga ik mijn handpan bespelen en laat ik via muziek een andere stem horen.”
“Het is niet dat ik mijn kop in het zand steek. Ik ben me bewust van wat er allemaal speelt in de wereld en precies dáárom is het nodig dat we allemaal terugkeren naar onze eigen helende kracht. Die hebben we hard nodig in deze tijd. Het enige onderwerp waarbij ik behoefte voel om anderen bewust te maken, is hoe slecht we omgaan met onze aarde. De uitdaging is dat op een liefdevolle manier te doen, want met het opwekken van irritatie, schuldgevoel of angst creëren we geen positieve verandering. We hebben juist liefde nodig, voor onszelf, voor elkaar en voor de natuur. Alles wat we nodig hebben, is er al. Op elk moment. De adem brengt ons daar, laat ons via meditatie en lichaamswerk voelen hoe we onszelf en de aarde kunnen helen. Daarom keer ik telkens terug naar mezelf, naar binnen. En omdat de wijsheid en kracht die we nodig hebben in ons allemaal aanwezig is, deel ik mijn opgedane kennis en ervaringen graag. Om anderen te inspireren ook die weg naar binnen te gaan.”
Voel jij je uitgenodigd? Lees meer over de trainingen van Evert op www.boga.frl.