Hoe kan het dat sommige mooie ideeën groeikracht missen? Door de ontluikende lente – met al die knoppen vol belofte – denk ik onwillekeurig aan potentieel in de dop dat soms ook níet tevoorschijn komt. Zoals het idee voor Frysk & Famous, dat me inviel aan de vooravond van 2018, het jaar dat Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa was. Ik zag het boek al voor me: een bundeling van interviews met elf bekende Friezen die hun talent in de wereld manifesteren. Toch kwam de prille knop van deze rakeling* nooit tot bloei.
Het begon met de film Invictus, waarin Nelson Mandela tegen de aanvoerder van het Zuid-Afrikaanse rugbyteam zegt: ‘We need inspiration. Because in order to build our nation we must exceed our own expectations’. Net toen ik deze film zag, waren in Friesland door het binnenhalen van de titel ‘Culturele Hoofdstad’ verwachtingen overtroffen. Wie had dat ooit gedacht van Leeuwarden? Deze status opende voor de hele provincie mogelijkheden om het nuchtere en bescheiden imago ontgroeien. Een kans om verwachtingen van anderen te overtreffen, maar misschien vooral die van onszelf. Nieuwsgierig naar wat CH2018 teweeg zou brengen, hoopte ik in het bijzonder dat het culturele festijn alle Friezen zou aanmoedigen om met hun dromen en talenten aan de slag te gaan.
Omdat inspiratie altijd welkom én nodig is, kwam ik op het idee om – als mijn bijdrage aan het gevarieerde CH2018 programma – bekende Friezen te interviewen. Al eeuwenlang vervullen beroemdheden een sociale functie van lichtend voorbeeld waar mensen zich graag aan optrekken. Ik was ervan overtuigd dat juist de Friezen die boven het maaiveld uitsteken, een authentiek en inspirerend baken kunnen zijn voor iedereen die zijn eigen verwachtingen wil overtreffen in het leven. En die bakens zijn nodig, want als meisje van het Friese platteland weet ik dat de lat daar over het algemeen niet zo hoog ligt. Terwijl ik óók weet dat de wereld mooier wordt naarmate meer mensen hun talent inzetten.
In de aanloop naar het Culturele Hoofdstad-jaar benaderde ik de bekende Friezen die ik graag wilde interviewen voor dit project. De helft was enthousiast, de andere helft had op korte termijn geen tijd of toonde geen interesse. Die uitkomst vond ik te mager en met 2018 al in zicht, leek ook het momentum voorbij, dus liet ik het idee varen. Maar een poosje later kwam het weer terug dobberen. Deze interviewbundel kon toch ook los van dit grootse culturele festijn van waarde zijn? Zo kwam het dat ik in de nadagen van 2018 opnieuw een paar van de kandidaten polste die positief hadden gereageerd op het plan. Als ik nou gewoon begon met deze bekende Friezen te interviewen, dan ging het balletje wel rollen.
Het leidde tot mooie gesprekken met Steven de Jong, Nynke Laverman, Johan Noorloos en Syb van der Ploeg. En… daar stopte de bal. Hoe inspirerend hun input ook was, hun verhalen bleven grotendeels ongeschreven, laat staan dat ik de andere kandidaten benaderde. Van uitstel kwam afstel en zo stierf het project een stille dood. En nu, in de ontluikende lente, vraag ik mezelf af: hoe kan het toch dat sommige ideeën groeikracht missen? Bij het indalen van die vraag besef ik dat het mij bij Frysk & Famous vooral zélf aan groeikracht ontbrak. Bij dit plan had ik geen drive om door te pakken. Ja, er waren plausibele redenen waarom het project bleef steken, maar… daaronder schuilde ook een oud, venijnig laagje twijfel aan mijn eigen kunnen. Dus het idee kreeg geen kans zich verder te ontwikkelen, omdat óók iets in mijzelf het in de knop hield.
Is het erg dat deze interviewbundel nooit tot bloei kwam? Of ging het idee voor Frysk & Famous vooral om het proces van de rakeling*? Ook al was er van manifestatie geen sprake, ik kan er nog altijd over mijmeren… in die zin is een onvoltooid idee nooit helemaal verloren. Richting Steven, Nynke, Johan en Syb voelt het wel bedroevend dat hun input voor dit project het publiek niet heeft bereikt, terwijl zij hun tijd en bijdrage ruimschoots geleverd hebben. Als waarmakers van ideeën hebben ze mij tijdens die mooie gesprekken zeker geïnspireerd, alleen bleek Frysk & Famous niet de poging waarmee ik verwachtingen kon overtreffen. Het blijft jammer, maar gelukkig is de natuur relativerend en bemoedigend: het wordt elk jaar opnieuw lente en ook al komen sommige knoppen niet tot bloei, groeikracht vindt altijd een weg!
* Een rakeling is een positief woord voor iets nieuws dat je terecht hebt ondernomen, maar dat (nog) niet tot het gewenste resultaat heeft geleid. Zie www.rakeling.nl.