Wie ben ik zonder de rol van high potential, teamleider of MT-lid? Dat vroeg Saakje Bakker (42) zich af toen ze in 2015 ontslag nam en rigoureus vaarwel zei tegen haar carrière en leven in Den Haag. Stiekem had de Friezin verwacht dat deze heldhaftige stap een beloning zou opleveren. Nieuwe kansen. En mogelijk zelfs een gezin. Want: wat als er géén kinderen komen?
Het moederschap is een spannend thema in deze fase van haar leven. “Ik denk dat mijn lijf straks de doorslaggevende factor is”, stelt Saakje nuchter vast. “Zelf kan ik nog geen definitief besluit nemen. Alsof iets in mij nog in een soort wachtstand staat, zo van: stel dat het tóch gebeurt. Ik had altijd het plaatje in mijn hoofd van ‘later een gezin’. Pas nu komen de vragen: past dat wel echt bij mij? En wat als het anders loopt? Een leven met kinderen, daar heeft iedereen wel een beeld bij. Maar een leven zonder, hoe is dat eigenlijk? Heb je dan op een andere manier iets in de wereld te brengen?”
‘Stel dat het waar is’
“Het komt heel dichtbij”, voelt Saakje als ze leest, praat en nadenkt over wel of geen kinderen krijgen. “Het is een proces waar ik nog middenin zit. Het heeft tijd nodig, maar het pad tekent zich wel steeds meer af.” Ze vertelt het met een bepaalde berusting, al staat nog scherp in haar herinnering hoe kwaad ze werd toen iemand haar er – net in de periode na haar heldhaftige ontslag – fijntjes op wees dat ze als eind-dertiger onder ogen moest zien dat de kans groot was dat ze nooit kinderen zou krijgen. “Die uitspraak hakte erin. Woest was ik. Maar daaronder zat vooral angst door de gedachte: stel dat het waar is?”
De tijd zal het leren. En intussen rooit Saakje het prima zonder kroost en als single-met-soms-een-relatie. Als kind kon ze het al goed met zichzelf vinden, het creatieve meisje dat altijd knutselde en graag verhalen schreef. Toch koos de ondernemende Friezin voor een studie bedrijfskunde, wat leidde tot een veelzijdig leven met verantwoordelijke banen. “Mijn behoefte aan variatie is altijd groot geweest, al bleken ogenschijnlijk boeiende functies ook regelmatig een desillusie. Dan dacht ik: als dít het is, dan heb ik een plan B nodig. Er kwam altijd wel een nieuwe uitdaging op mijn pad waarmee ik weer vooruit kon, maar nergens had ik het gevoel écht op mijn plek te zijn. Daardoor raakte ik een deel van mijn levendige zelf kwijt.”
‘Gevoelsmatig stond hij heel dichtbij’
Saakjes motor van wilskracht en enthousiasme begon na verloop van tijd flink te sputteren. “De kleur verdween uit mijn leven. Mijn werk was een deceptie en ik voelde dat het tijd was voor rigoureuze actie. Vooral toen ik slecht nieuws kreeg over een dierbare geliefde op afstand. De relatie met deze persoon heeft grote impact op mij gehad. Sinds het vijftien jaar geleden uitging, heeft hij altijd een plek in mijn hart gehad. Hij woonde ver weg en we hadden onregelmatig contact – soms heel intens, dan weer hele perioden niks – maar hij stond gevoelsmatig heel dichtbij me. Dus toen ik hoorde over zijn terminale kanker ben ik net als in een film langs het keukenkastje naar de grond gezakt.”
Het nieuws hakte er zó in, dat ontslag nemen opeens een peulenschil leek voor Saakje. “Weggaan was onvermijdelijk. Mijn leven had een andere wending nodig. Door mijn werk en leven in Den Haag vaarwel te zeggen, zou ik de ruimte creëren die ik nodig had. En ergens geloofde ik dat het leven me voor mijn forse daad zou belonen. Dat ik deuren opende naar nieuwe kansen. Naar een man en een gezin. Maar zo makkelijk ging het natuurlijk niet. Ik werd juist enorm op mezelf teruggeworpen. In die periode heb ik me bij vlagen zó lost gevoeld, dat ik mezelf niet herkende als ik in de spiegel keek. Dan dacht ik: kan iemand mij vertellen wie ik ben? Want ik wist het soms echt niet meer.”
‘Als ik maar in beweging bleef’
Saakje miste de structuur, zo zonder vast werk en eigen huis. “Het was alsof ik nergens meer bij hoorde”. Maar ze bleef overeind en zocht andere wegen om dichter bij zichzelf te komen. Ging stapjes vooruit en soms ook weer twee achteruit. “Als ik maar in beweging bleef. Ik ging reizen, probeerde nieuwe dingen en kreeg weer energie. In die periode begeleidde ik onder andere groepsretraites in Spanje. Net een maand nadat een nieuwe relatie ook weer uit was gegaan, kreeg ik daar in Spanje het bericht dat mijn ernstig zieke geliefde – degene op afstand – was overleden. Dat voelde als game over. Ik moest zó huilen, dat mijn lijf gewoon pijn deed van het verdriet.”
Een collega vroeg haar later die dag om tóch de groep in een meditatie begeleiden. “Ik was een wrak, maar heb zijn advies opgevolgd en het werd mijn beste retraiteweek ooit. Mijn verdriet voelde zo naakt, ik kon geen enkel masker ophouden, niets verbergen. Juist die kwetsbaarheid opende iets binnen de groep. Het ene na het andere verhaal over verlies en dood kwam los. We huilden en we lachten samen, daar op die prachtige berg. Alsof het zo moest zijn. Ik was niet alleen en zelfs mijn gestorven lief leek op een bepaalde manier aanwezig. Aan het eind van de retraite trok ik me alleen terug op de berg om een ritueel voor hem te doen. Dat werd de plek van ons afscheid.”
‘Hilarisch en treurig tegelijk’
In de maanden die volgden, sloeg de onrust opnieuw toe. “Ik vroeg me af of ik niet terug moest naar Den Haag. Ik zocht echt houvast”, blikt Saakje terug. “Maar ik besefte ook dat dingen buiten mezelf, zoals een nieuwe managementfunctie, me niet zouden helpen. Omdat ik toch geld nodig heb om te leven, werd ik ongeduldig. Ter inspiratie ging ik naar het seminar ‘365 dagen succesvol’ van David & Arjan. Daar moest je cijfers geven aan alle levensgebieden en ik gaf mezelf alleen maar dikke onvoldoendes. Toen de vrouw naast me mijn lage cijfers zag en me aanstaarde, kreeg ik een moment van dubbel bewustzijn en schoot enorm in de lach. Erger dan dit kon het niet worden.”
“Het was hilarisch en treurig tegelijk. Hoe had ik mezelf in deze positie kunnen krijgen? Dat ik zo dapper was geweest om al mijn schepen achter me te verbranden, betekende natuurlijk niet dat iemand anders zou denken: laat ik Saakje Bakker even helpen. Ik moest het zelf doen. In beweging blijven. Maar tegelijk was die actie ook mijn valkuil. Door mijn managementbanen heb ik altijd gevaren op wilskracht en resultaatgerichtheid. Op doelen stellen en gerichte stappen zetten om daar te komen. Iets manifesteren. Maar ik vergat vaak stil te staan bij de vraag of ik het wel echt leuk vond. Bovendien hield ik te weinig rekening met de onvoorspelbaarheid van mezelf en van het leven.”
‘Overgave aan het niet-weten’
Vanuit de vertrouwde wilskracht stapte Saakje opnieuw in een valkuil toen ze samen met een business coach voortvarend inzette op een eigen bedrijf. “Het begon met een goed idee en voor ik het wist had ik een programma vol trainingsmodules ontwikkeld. Zelfs de huisstijl voor m’n bedrijf stond al in de steigers. Totdat ik testsessies ging doen en dacht: ik vind er niks aan, dit is niet waar ik blij van word. De energie en inspiratie waren meteen weg. Het voelde alsof ik weer bij nul was, maar ik vond houvast in het mytische verhaal Reis van de Held (Joseph Campbell, red.). In een crisis kun je het beste even niets doen. Ik liep zowat bij de muren op om te ontdekken waar ik heen moest, maar het ging juist om de overgave aan het niet-weten…”
“Voor het eerst kon ik de situatie laten zoals het was. En steeds als er van buiten iets aan me trok en ik in beweging wilde komen, ging ik voelen: klopt dit echt voor mij? Is het een JA van binnenuit? Of doe ik het vanuit onrust of ongemak? Ik leerde steeds beter vertrouwen en ging een spaarboekje bijhouden van alle dingen waar ik blij van word. Om later met terugwerkende kracht te kijken welke rode draad daarin zit. Mijn interesses zijn breed en mijn enthousiasme is groot, maar ik vind ook best veel spannend om te doen. Daarom maakte ik de afspraak met mezelf om ja te zeggen als ik iets echt graag wil proberen. Ook al kan ik het misschien niet. Feel the fear and do it anyway.”
‘Mijn eigen verhaal ontdekken’
Prompt kwamen er mooie nieuwe uitdagingen op het pad van Saakje, die inmiddels al bijna twee jaar als faalkundige bij het Instituut voor Faalkunde werkt. Ook begeleidt ze sprekers van TEDxFryslân. Ze vertelt er sprankelend over: “Deze richting had ik nooit vooraf kunnen bedenken of uitstippelen. Uit onverwachte hoeken komen aanvragen voor trainingen, lezingen en andere presentaties, bovendien voor steeds grotere groepen. Ik vind het eng en prachtig tegelijk. Alsof ik stap voor stap word voorbereid. Ik voel dat ik nu op mijn eigen spoor zit, maar ook dat ik pas aan het begin sta. Daarom ben ik na de zomer gestart met een opleiding aan de School voor Presentatiecoaching. Mensen die onbevangen, puur en moedig op een podium staan, vertellen waarachtige verhalen. Dat wil ik zelf graag én ik wil leren anderen daarin te coachen.”
“Gaandeweg ontdek ik steeds meer mijn eigen verhaal. Mijn pad in het leven en wat ik de wereld heb te brengen. Voor de Storytelling Academy – waar ik in 2017 een opleiding deed – werk ik nog aan mijn afrondende voorstelling. Misschien gaat die wel over mijn niet-geleefde leven. Het leven dat ik ooit had bedacht te zullen leiden. Waarin ik aan het eind van mijn studie mijn man zou ontmoeten, waarmee ik na een aantal glanzende carrièrejaren een gezin zou stichten en in een parterrewoning in Den Haag zou wonen. Zo is het niet gelopen en soms is dat pijnlijk. Een stukje rouw in mijn echte leven. Het leven waarin ik steeds meer samenval met de Saakje die ik werkelijk ben. En daar word ik dan weer blij van.”
Fotografie: Kornelia Bakker.