Pittig dagje? In huize Lont brengt het hilarische liedje ‘Ik heb een heel zwaar leven’ van cabaretier Brigitte Kaandorp altijd verlichting. “Zelfspot werkt zó relativerend”, zegt Jetze Lont (37) met een brede grijns. “Dit lied is voor ons een bevrijdend antiserum tegen stress.” Dan serieus: “Al ben ik mezelf ook flink tegengekomen.”
Hij heeft alles wat een man kan wensen: een liefdevolle vrouw aan zijn zijde, vier gezonde kinderen, een hechte familie, een fijn huis en een goede maatschappelijke positie als directeur van een florerend bouwbedrijf. “Natuurlijk is het fijn om de successen en al het moois en goede in mijn leven te delen met de buitenwereld. Toch is er ook een andere kant die ik wil laten zien. Een moeilijker deel van mijn leven, dat bij vlagen echt moed heeft gevergd om er doorheen te komen.’’
Het deel van zijn leven waar Jetze op doelt, liet hem soms letterlijk naar adem happen: ruim drie jaar lang had hij last van hyperventilatie. Een spanningsklacht die vrij onschuldig lijkt, maar grote impact had. “Het begon tien maanden na de officiële overname van ons familiebedrijf. Al jarenlang werkte ik intensief naar dat moment toe en daarna presenteerde mijn lijf de rekening. Mijn klachten aanpakken bleek niet eenvoudig. Van huisarts en coach tot psycholoog en haptonoom, van ademhalingstechnieken en meer beweging tot periodes van rust en medicatie: ik probeerde álles, maar niets leek echt te werken.”
‘Het grootste keerpunt in mijn leven’
Ook al bleef de ademnood geregeld opspelen, Jetze kreeg gaandeweg wel inzichten. Vooral over de impact van het grootste keerpunt in zijn leven: het moment waarop hij zich committeerde aan het familiebedrijf. “Dat moment was tijdens mijn studietijd, al ver voor de daadwerkelijke overname. Het was een intense periode, omdat mijn oudere broer Dirk – die ooit het bedrijf van mijn vader zou overnemen – ernstig ziek werd. De nacht dat hij stierf – 1 november 2001 – schreef ik mijn vader een brief over mijn keuze om de opvolgingstaak van Dirk over te nemen. Ik was pas twintig, maar vanaf dat moment stond mijn leven in het teken van de toekomstige bedrijfsovername.”
“Die keuze maakte ik met een hart vol smart”, blikt Jetze terug. “Me toen nog onbewust van de drang om het verlies van Dirk te compenseren. Pas veel later ben ik gaan inzien hoezeer het verdriet van mijn ouders me aangreep en dat ik me wilde opwerpen om ten minste de toekomst van bouwbedrijf Lont veilig te stellen. Ik was jong, studeerde bouwkunde, verloor mijn broer en voelde: dit is wat ik kan doen en wat ik ook graag wil doen. Die keuze is goed geweest, alleen was ik me lang – te lang – niet bewust van het pijnlijke stuk waarmee dat keerpunt in mijn leven is verbonden.”
‘Praten blijft iets van het hoofd’
Dat een lichaam zich zelden laat sturen door rationele inzichten, heeft Jetze in zijn zoektocht ondervonden. “Praten blijft iets van het hoofd, iets mentaals. Wat dat betreft heb ik nog het meeste gehad aan haptonomie, de leer van het menselijk gevoel en gevoelsleven. Dat was compleet nieuw voor mij. Ik zag mijn lichaam vooral als een transportmiddel voor mijn hoofd, me onbewust van alle signalen die mijn lijf geeft. Door de hyperventilatie moest ik wel leren luisteren naar mijn lichaam. Terwijl dat in mijn rol als gezinshoofd en bouwdirecteur geen eenvoudige weg was. Overal drukte de verantwoordelijkheid.”
“Ik ben in die periode altijd door blijven werken, al waren er wel vergaderingen en afspraken waarbij de moed vanuit mijn tenen moest komen. Werken met een hoge ademhaling is zeer vermoeiend en beperkend, maar thuis zitten was geen optie. Mijn uitdaging was om manieren te vinden waarop ik wel goed kan functioneren. Bijvoorbeeld door de computer van mijn bureau te bannen en verantwoordelijkheden dieper in de organisatie te leggen. Maar ook door open te zijn over mijn klachten en aan te geven wat ik nodig heb, zoals wandelen tijdens een bespreking. Dan kan ik namelijk ruimte voelen, terwijl de spanning juist stijgt aan een onderhandelingstafel.”
‘Steeds weer opstaan en stappen zetten’
Drie jaar lang proberen alle ballen hoog te houden en tegelijk te werken aan herstel is Jetze niet in de koude kleren gaan zitten. Toch hield hij vol. “Voor mij is moed levenskracht. Niet opgeven, maar steeds weer opstaan en stappen zetten. Altijd een weg proberen te vinden, elke dag opnieuw. Dat was ook wat mijn broer Dirk deed tijdens zijn ziekte. Daar bij stilstaan, helpt me op moeilijke momenten. Net als mijn gezin: de kracht van mijn vrouw om met mijn situatie om te gaan, de vreugde die onze kinderen brengen. Dat maakt dat ik steeds weer de energie vind om er het beste van te maken.”
Achter Jetze’s levenskracht schuilt ook het weten in zijn hart dat God er voor hem is. “Mijn geloof brengt vertrouwen. Een poosje terug gebeurde er iets bijzonders, net toen ik de moed leek te verliezen. Op vakantie gingen we spontaan naar een Caribische lokale kerk en het was alsof die dienst speciaal voor mij was. God liet me weten: ik zie jou en ik help jou. Vrij snel daarna kwam er een medicijn op mijn pad waardoor mijn klachten nu zo goed als verdwenen zijn. Voor het eerst, na al die jaren! De opluchting is groot, al realiseer ik me dat het vooralsnog met steun van medicatie is.”
‘Niemand hoeft het alleen te doen’
“Intussen blijf ik bouwen aan het vertrouwen in mijn eigen lijf en creëer ik ruimte in mijn drukke leven, want dat zijn belangrijke dragers voor energie. Rust, reinheid en regelmaat hebben op mij een positieve uitwerking. Net als nieuwe succeservaringen bij het uitproberen van manieren om spanning te hanteren. Het leven blijft thuis hectisch met vier kinderen en een vrouw die inmiddels ook ondernemer is, maar we balanceren heel aardig. Op de zaak heb ik ter versterking een directeur aangenomen. We zijn een heel verschillend tweespan, waardoor we elkaar aanvullen en kunnen focussen op onze eigen kracht.”
“Uiteindelijk draait het allemaal om het kennen van je eigen talenten en het samenspel met anderen. Ik heb geleerd dat ik het niet allemaal alleen hoef te doen. Niemand hoeft dat. We mogen onszelf kwetsbaar opstellen, ervaringen delen, van elkaar leren en elkaar helpen waar nodig. Dan is er altijd een weg te vinden. En op de dagen dat het leven toch even zwaar voelt, zet ik dat heerlijke liedje van Brigitte Kaandorp op. De bevrijdende lach brengt vanzelf weer lucht in het leven.”
Fotografie: Ruben van Vliet